ΡΩΜΑΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ- ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΤΑΞΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία δεν σήμαινε μόνο απώλεια της πολιτικής βαρύτητας αλλά και της αυτοτέλειας της κλασικής πόλης – κράτους, πράγμα που διαπιστώνεται σε πολλά επίπεδα. Η κλασσική πόλις είναι μια αυτάρκης μονάδα που διαθέτει έναν αστικό κι έναν περιαστικό ζωτικό χώρο, δηλαδή μια αγροτική περιφέρεια, κόβει δικό της νόμισμα και ρυθμίζει την οικονομική της δραστηριότητα. Τώρα, η αυτονομία της είναι στην πράξη μια ψευδαίσθηση, αφού τίποτα από αυτά πλέον δεν έχει παραμείνει άθικτο. Οι ρωμαϊκές επεμβάσεις στο ελληνικό τοπίο καταργούν στην πραγματικότητα τα στενά όρια της πόλης κράτους και συνδέουν τις μεμονωμένες πόλεις μεταξύ τους. Απτό παράδειγμα είναι τα υδραγωγεία που διασχίζουν περαστικούς χώρους περισσότερων της μιας πόλεων, με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν και οι κτηματογραφήσεις, δηλαδή έργα χάραξης αγροτικών δικτύων με πρωτοβουλία της κεντρικής εξουσίας, που κάλυπταν μεγάλες εκτάσεις εξαλείφοντας τις μεταξύ των πόλεων διαχωριστικές γραμμές και στοχεύοντας στην αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση των αγροτικών περιοχών.

Το σαφέστερο ίσως έργο σύνδεσης των πόλεων είναι το  οδικό δίκτυο, που για πρώτη φορά συστηματικά κατασκευάζεται η βελτιώνεται από τους Ρωμαίους  ηγεμόνες.

Οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν κατά κανόνα  τις φυσικές διόδους οδικής επικοινωνίας ενώ προτιμούσαν την δια θαλάσσης  μετακίνηση. Ο κόσμος τους, άλλωστε,  δεν εκτεινόταν περά από τις ακτές της Μεσόγειου. Όσο, όμως, κι αν η Μεσόγειος τώρα εξακολουθεί να έχει την ιδία δυναμική και να παίζει τον ίδιο σημαντικό ρόλο που  διαδραμάτιζε και στο παρελθόν, η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία  δεν είναι πλέον μόνο μια παράκτια ζώνη γύρω από τη Μεσόγειο κι έχει ανάγκη γρήγορης επικοινωνίας με την ενδοχώρα, ώστε να διατηρείτε η συνοχή της.

Στρατεύματα και αγαθά πρέπει να φτάνουν και σε περιοχές απρόσιτες δια θαλάσσης, όποτε η κατασκευή ενός μεγάλης κλίμακας οδικού δικτύου  είναι η μονή ρεαλιστική αντιμετώπιση. Οι αποστάσεις από τη μια πόλη στην άλλη μετρούνται με ακρίβεια και οι ταξιδιώτες πληροφορούνται τώρα γι’αυτές  με τα μιλιαρια, λίθινα οδόσημα που τοποθετούνται σε κομβικά σημεία των οδών και αναγραφούν τις αποστάσεις από τις πλησιέστερες μεγάλες πόλεις.

Εγναντια οδο σημερα

Το χαρακτηριστικότερο έργο οδοποιίας των Ρωμαίων στον ελλαδικό χώρο αναμφίβολα είναι η Αγνάντια οδός, που, όπως μαρτυρούν τα σωζόμενα μιλιαρια, επισκευάστηκε πολλές φορές στο πέρασμα των αιώνων. Είναι προφανής η τεράστια σημασία της αρτηρίας αυτής, αφού συνδέει όχι μόνο πόλεις στο πλαίσιο μιας επαρχεία αλλά τη Δύση με την Ανατολή κι επιτρέπει τη διακίνηση στρατού, εμπορικών αγαθών και συνάμα ιδεών.

Το σπουδαιότερο βήμα  κατάργησης των ορίων της κλασσικής πόλης συντελείται, όμως, σιωπηλά, με γοργούς ρυθμούς και από τη βάση της κοινωνίας:  ενώ η άρχουσα τάξη των πόλεων συντηρεί τους πατροπαράδοτους θεσμούς και την αυτοδιοίκηση ως μέσο για την ανάδειξη της, οι απλοί άνθρωποι σταδιακά απομακρύνονται από αυτές τις άξιες. Στον ελληνικό κόσμο αυτό ίσως συμβαίνει με ακόμη πιο γοργούς ρυθμούς από ότι στην υπόλοιπη αυτοκρατορία. Όσο, όμως,  κι αν ο κόσμος αυτός επαίρεται ακόμη για τις παραδόσεις και τον πολιτισμό του, έχει ήδη δημιουργηθεί ένα ρήγμα που γίνεται πλέον αισθητό κατά την όψιμη αυτοκρατορική εποχή: η ιδιότητα του πολίτη μιας πόλης έχει πλέον ελάχιστη βαρύτητα, ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι υπάρχουν πανανθρώπινες ανησυχίες και μια κοινή αναζήτηση λύτρωσης. Επέρχεται επομένως και δι’ αυτής τη οδού μια σιωπηλή διάρρηξη των ορίων της κλασικής πόλης.

κατασκευη Αττικης οδου σημερα

Ε.Α.Π, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΟΜΟΣ Α, Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5,  Ο ΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΥΠΟ ΡΩΜΑΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ,ΕΝΟΤΗΤΑ 5.1 ,Γ. Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ, ΣΟΦΙΑ ΖΟΥΜΠΑΚΗ,ΣΕΛ223-224-225.