 |
| Σ. Καργάκος |
Ο Σ. Καργάκος μιλάει στον Ν. Χατζηνικολάου(Real FM) για την Επανάσταση του 1821.
ΔΕΙΤΕ ΤΟ VIDEO
Ο Σαράντος Καργάκος είναι
ένας νέος Δάσκαλος του Γένους. Την ώρα
που οι πνευματικοί μας άνθρωποι
κουρασμένοι και δειλιασμένοι
παρακολουθούν τις εξελίξεις, Εκείνος,
ένας ευφυής άνθρωπος, εκτίθεται
αντίθετα στο ρεύμα, παίρνει θέση,
μάχεται και δείχνει τη διαφορά, το μέτρο
και τον Εθνικό παλμό του "φυσικού"
Μανιάτη ταγού στη σύγχρονη Ελλάδα.
Φιλόλογος, ιστορικός και
πολυγραφότατος συγγραφέας -
προβεβλημένος όχι μόνο στους Πανέλληνες
- γνωστοποιεί την απαξίωση του στους
καιρούς με το να κρατά πεισματικά το
αρχοντικό της οικογένειας στη
Μαγκουφάνα Αττικής (Πεύκη λέγεται
σήμερα!), στην παλιά του μορφή, (φωτο)
χωρίς να το παραδίδει στο δέλεαρ της
αντιπαροχής, για να γίνει πολυτελή
διαμερίσματα. (Έχει τίμημα η Αντίσταση
και κυρίως η Αξιοπρέπεια!) Εδώ τον
συναντήσαμε πριν λίγο καιρό και
γνωρίσαμε και τον ζεστό άνθρωπο -
οικογενειάρχη Σ. Καργάκο, την
ευγενέστατη σύζυγο του Γιάννα Κώττα (νομικό
- καθηγήτρια, από ιστορική οικογένεια
της Θεσσαλίας) και τα δύο αξιαγάπητα
παιδιά του, το Γιάννη (πτυχιούχο
ιστορικού - αρχαιολογικού και στρατιώτη
τώρα, δόκιμο -εκπαιδευτή στις ειδικές
δυνάμεις) και τη Ρωξάνη (πτυχιούχο
Γερμανικής Φιλολογίας που φεύγει για
μεταπτυχιακό στο εξωτερικό). Μείναμε
δυόμισι ώρες κοντά στον εκλεκτό
συμπατριώτη μας και ένα μικρό μέρος της
συζήτησης μας σας μεταφέρουμε - για τη
Μάνη, χθες, σήμερα, αύριο...
• Η Μάνη συμβολοποιεί το
στοιχείο της Τιμής και του Φιλότιμου που
στην έξαρση του μπορεί να σε φέρει ως το
έγκλημα. Το "φονικό" στη Μάνη ήταν
το μεγάλο μυστήριο και γι αυτό
ονομάζεται (γ)δικιωμός. Μάλιστα εξ
αιτίας της Μάνης ονομάσθηκε "έγκλημα
τιμής" κι αυτό αποτελεί μία απότιση
φόρου τιμής της Δικαιοσύνης προς τα "νόμιμα"
της Μάνης στην υπεράσπιση της Τιμής
ακόμη και δια του εγκλήματος.
• Πως τη βλέπω εγώ τη Μάνη... Η
Μάνη για μένα υπήρξε μια ζώσα έκφραση
της τραγωδίας. Είναι ένας τόπος της
τραγωδίας, είναι οι άνθρωποι της
τραγωδίας την οποία και εγώ ζούσα, γι
αυτό και είχα πει κάποτε στην Άννα
Συνοδινού ότι αν θέλετε να κάνετε "κλάμα"
στην αρχαία τραγωδία πρέπει να το
σπουδάσετε στη Μάνη! Η Μάνη μέχρι τη
νεώτερη εποχή διέσωσε την πιο γνήσια
έκφραση του αρχαίου δράματος, της
αρχαίας τραγωδίας.
• Ιστορικά και
κοινωνιολογικά το "φονικό", το
έγκλημα, τελικά κράτησε τη Μάνη καθαρή
από ατοπήματα του ποινικού δικαίου τα
οποία μπορούσαν να μολύνουν άλλες
περιοχές, όπως π.χ. η κλοπή ή η ζωοκλοπή.
Έτσι ήταν αδιανόητο να κλείσει κανείς το
σπίτι του, να το μανταλώσει - ο φόβος
φυλάει τα έρημα! - αφού ήξερε ο καθένας
ότι οποιαδήποτε αδικία εις βάρος
κάποιας οικογένειας θα είχε βαρύ κόστος
(αίματος τις περισσότερες φορές)!
Αποτέλεσμα ήταν να γίνει
υπερανεπτυγμένο το αίσθημα Τιμής που σε
νεώτερα χρόνια, όταν έπαψε πια να
εκφράζεται μέσα στο στενό μανιάτικο
πλαίσιο, εκφράστηκε στους Εθνικούς μας
αγώνες.
• Οι Μανιάτες την όποια
εθνική αντίθεση μας με άλλα κράτη την
έπαιρναν σαν προσωπικό τους ζήτημα -
ήταν ζήτημα γι αυτούς οικογενειακής
τιμής! Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να
διαπρέψουν πολλοί Μανιάτες στους
Εθνικούς αγώνες. Και δεν θα σταθώ στο 1912 -
13, στην Μικρασιατική εκστρατεία, στο
έπος του '40 -θα σταθώ στο Μακεδονικό
Αγώνα όπου εκεί, αναλογικά με τον
πληθυσμό μας, είχαμε τη μεγαλύτερη
συμβολή και σε αριθμό εθελοντών αλλά και
σε αριθμό θυμάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι για
ανθρώπους όπως ο πρωτοπόρος οργανωτής
του Μακεδονικού Αγώνα Καλαποθάκης, η
υπόθεση της Μακεδονίας έγινε μια
προσωπική και οικογενειακή τους υπόθεση
- το είδαν το ζήτημα "μανιάτικα"
δηλαδή προσωπικά - αυτό που δεν μπορούμε
να κάνουμε τώρα δηλαδή ως κράτος, τελικά
οι Μανιάτες το κάνουμε ως άτομα, ως
πολίτες!
• Το να μπορούμε να λέμε ΟΧΙ,
είναι κάτι που συνδέεται με την
ιδιοσυστασία της καταγωγής μας... Ναι,
μπορούμε να πούμε ΟΧΙ στον καταναλωτικό
τρόπο ζωής και την παγκόσμια
ομοιομορφία φτιάχνοντας λαλάγγια (τηγανίδες)
τα Χριστούγεννα και δίπλες (το Μανιάτικο
γλυκό) του Αγίου Βασιλείου. Όσο ζούσε η
μάνα μου στο σπίτι μας δεν έλειπαν - τώρα
θα προσπαθήσουν τα παιδιά μου υπό την
εποπτεία μου! Κατεβαίνω στη Μάνη και
χαίρομαι να βλέπω ότι τα σύγκλινα - εκεί
που όλοι θα περιμέναμε να εξαφανιστούν
καθώς περνούν τα χρόνια - εν τούτοις
πωλούνται σε πολλά καταστήματα, θέλουμε
να βάζουμε στο σπίτι μας κάτι που να μας
δένει και γευστικά με τον τόπο μας.
• Βλέπω μία τάση
παλιννοστήσεως προς τη γενέθλια γη,
θέλουμε να έχουμε κάποια σημεία
αναφοράς. Τα παιδιά μας οι εκτός Μάνης
Μανιάτες θέλουμε να πηγαίνουν τακτικά
στη Μάνη για να οσφρανθούν αυτή την
περιρρέουσα ατμόσφαιρα και να νοιώσουν
τελικά πως πάνω από την ύπαρξη μας, πάνω
από τη ζωή μας υπάρχει το αίσθημα της
Τιμής. Ο Μανιάτης, καλός ή λοβός, πάνω από
την ύπαρξη του έβαζε την Τιμή του.
Μπορούμε να φέρουμε αυτό το αίσθημα
Τιμής στη νεώτερη ζωή; Δε λέω να
πληρώνουμε την προσβολή με αίμα λέω όμως
να μη σκύβουμε εύκολα το κεφάλι, να μην
έχουμε ευήκοον το ους στις σειρήνες του
καταναλωτισμού, της διαφθοράς και της
σήψης...
• Φοβάμαι ότι οδηγούμεθα σε
ένα παγκόσμιο ολοκληρωτικό κράτος. Οι
άνθρωποι, και δεν αναφέρομαι μόνο στους
Έλληνες, θα χρειαστούν τελικά το Ήθος
του Μανιάτη, το Ήθος του Σκωτσέζου,... δηλ.
του ξεροκέφαλου, που είναι απροσκύνητος.
θα χρειαστούν τους ανθρώπους του ΟΧΙ - π.χ.
τον άνθρωπο που θα μπορεί να πει ΟΧΙ "εγώ
κλείνω την τηλεόραση", διότι
προσβάλει την νοημοσύνη μου, τις αρχές
μου, τις αξίες μου, προσβάλει το
οικογενειακό μου είναι, την εθνική μου
υπόσταση. Είναι μια πράξη που θα
μπορούσα να την χαρακτηρίσω "μανιάτικη"
- δεν πηγαίνω με το ρεύμα! Να, νέες μορφές
αντίστασης.
• Οραματίζομαι ένα νέο
αρματολίκι όπου οι απροσκύνητοι
άνθρωποι, οι ανυπότακτοι άνθρωποι όλου
του κόσμου "αντιστέκονται" στην
παγκόσμια ολοκληρωτική έκφραση ζωής,
στην παγκόσμια δικτατορία της
ομοιομορφίας - στο σύστημα που λέγεται
κατανάλωση, κατανάλωση, κατανάλωση! - για
να μείνουν διαφορετικοί. Φτάσαμε σήμερα
το "διαφορετικό" να το ταυτίζουμε
με την ... ομοφυλοφιλία και οι μόνοι που
επικαλούνται το δικαίωμα να είναι
διαφορετικοί είναι οι ομοφυλόφιλοι! Για
όνομα του θεού...
• Το διαφορετικό έχει να
κάνει με τον τρόπο που σκεπτόμαστε, με
τον κόσμο των αντιλήψεων και των ιδεών
μας, με τον τρόπο της ζωής μας... Και πάλι -
όπως σε όλη την ιστορία - ο Αγώνας μας
θάναι αγώνας για Ελευθερία! Αλλάζουν
μόνο οι μορφές αυτού του αγώνα, σε κάθε
εποχή...
• Τελευταία έγραψα τρία
βιβλία για την Αλεξανδρούπολη, τους
Γαργαλιάνους και την Αιγιαλεία. Τώρα
ετοιμάζω ένα βιβλίο για την αδικημένη
Αθήνα - τη ζεστή αγκαλιά που μας δέχτηκε
όλους -που εδώ αναδειχτήκαμε και
εξελιχθήκαμε...Μετά έχω πάρει την
απόφαση να ασχοληθώ με τον τόπο μας, όχι
μόνο με τη Μάνη που δεν ήταν μια κλειστή
περιοχή αλλά συνεχώς διευρυνόμενη, και
συνεπώς αν μελετηθεί αποκλειστικά είναι
σαν να μελετάς ένα μέλος κάποιου
οργανισμού κι όχι τον ίδιο τον οργανισμό.
Η Μάνη συνδέεται άμεσα και δια χρονικά
με όλη τη Λακωνία, την Καλαμάτα, τα
Κύθηρα, ακόμη και την Τσακωνιά στην
Αρκαδία. Παράλληλα βέβαια με την ιστορία
του τόπου μας, με την οποία θέλω να
ασχοληθώ τα επόμενα χρόνια - αν ο θεός με
έχει καλά - θα με απασχολήσει και η
φιλοσοφία της ιστορίας, εδώ θέλω να
τερματίσει η πνευματική μου προσπάθεια..
Πάντως γνωρίζετε ότι μπορεί να μην έχω
γράψει βιβλίο για τη Μάνη και τη Λακωνία
αποκλειστικά, αλλά δεν υπάρχει βιβλίο
μου που να παραλείπω τη Μάνη!
• Οι παλαιοί άνθρωποι της
Μάνης είχαν μία βιωμένη σοφία την οποία
βέβαια καλλιεργούσαν με την προφορική
παράδοση. Δεν ήξεραν "τα γράμματα του
σχολείου" οι παλαιοί Μανιάτες, ήξεραν
όμως τα γράμματα της ζωής. Ένας
σημερινός απόφοιτος λυκείου μπορεί να
μην ξέρει ούτε τον Εθνικό μας Ύμνο -
εκείνοι ήξεραν απέξω είκοσι τραγούδια
και είκοσι μοιρολόγια που από μόνα τους
ήταν ένα πανεπιστήμιο!
• Στη Μάνη υπήρχαν δύο
χιλιάδες ποιήτριες "αγράμματες", οι
έξοχες μανιάτισσες μοιρολογίστρες. Ηταν
χαρακτηριστικό απαιδευσιάς να μην ξέρει
η γυναίκα της Μάνης να μοιρολογά ει. Κι
έρχεται στο νου μου η σημερινή Αμερική
όπου δεν υπάρχει "παιδεία θανάτου"
όπως έγραψα τελευταία. Τι είναι το
μοιρολόι - εκτός από απότιση φόρου τιμής
στον νεκρό - , είναι φιλοσοφία πάνω στο
θάνατο, μία τεράστια παιδεία... Η μελέτη
του θανάτου, η σπουδή του θανάτου, είναι
το ύψιστο σημείο που μπορεί να φτάσει η
σκέψη του ανθρώπου. Ο προβληματισμός
πάνω στο θάνατο, η συνομιλία με τον νεκρό
και τους νεκρούς που η Μανιάτισσα
μοιρολογίστρα τους θεωρεί ζώντες και
καθορίζοντες την εμπρέπουσα στάση των
επιγόνων στη δική τους ζωή κάνουν το
θάνατο το μέγα μυστήριο της Μάνης, που
ενώνει νεκρούς και ζωντανούς. Με
στενοχωρεί σήμερα που βλέπω τους
ανθρώπους στο τελευταίο επεισόδιο της
ζωής τους επί της γης, στο θάνατο τους, να
μην τους επιτρέπεται να βρίσκονται στο
σπιτικό τους αλλά στα νοσοκομεία και
τελικά σε κείνους τους άθλιους
νεκροθαλάμους και τις κασέλες με τον ένα
δίπλα στον άλλο, σαν νάναι ψάρια σε
ιχθυοπωλείο - και βέβαια με ενοχλεί να
φεύγουν οι άνθρωποι μας άκλαυτοι για να
μην αναφέρω τι γίνεται στα νεκροταφεία...
Έχουμε μπει στον αστερισμό της ασέβειας,
πρέπει να επέμβει και η επίσημη εκκλησία
μας.
• Είναι πολλά πράγματα που
εκτιμώ και αγαπώ - δείτε στα μανιάτικα
μοιρολόγια, αγαπώ πολύ μία λέξη - παλαιός,
ή το αρχαίος, που χρησιμοποιείται για να
γίνει αναφορά στο Ήθος του πάλαι ου, του
αρχαίου ανθρώπου... θέλω να είναι "Μανιάτης
φυσικός", δηλαδή παλαιός άνθρωπος και
η παλαιότητα μου τελικά εξασφαλίζει και
τη διαχρονικότητα μου! Τώρα θέλουμε να
μας πουν σύγχρόνους και προοδευτικούς -
ας γνωρίζουμε όμως ότι το μοντέρνο μόνο
παλιώνει, είναι παροδικό.
• Ο Μανιάτης έχει μία
αναρχίζουσα ιδιοσυγκρασία και αυτή
καθόρισε όλη την πορεία του... Εμένα κατά
καιρούς με χαρακτήρισαν αριστερό,
ακροαριστερό, εθνικιστή, ακροδεξιό,
σωβινιστή,... Εγώ αποστρέφομαι τις
ταυτότητες, θα έχετε προσέξει ότι στα
γραφτά μου δε χρησιμοποιώ ούτε καν το ...
Έλληνας. Ένα πράγμα προσπάθησα στη ζωή
μου να είμαι: Μανιάτης! Και με τα καλά και
με τα κακά προσπάθησα βέβαια μέσα μου να
υπερισχύσουν τα καλά στοιχεία της
Μανιάτικης ράτσας (όχι με τη φυλετική
έννοια)... Αν κάποιος μου κάνει κακό θα
ήθελα να τον εκδικηθώ, παλεύοντας όμως
μέσα μου προσπαθώ να τον αγνοήσω, όμως
δεν συγχωρώ. Έχει συμβεί να έχω συνδεθεί
με ανθρώπους που όχι γιατί μου έκαναν
κάποιο κακό, αλλά γιατί αθέτησαν κάποιες
αρχές, πάτησαν πάνω σε κάποιες αξίες,...,
και έχουν περάσει 30 ή 40 χρόνια που δεν
αντάλλαξα μαζί τους ούτε καλημέρα! Μου
είναι δύσκολο να συγχωρήσω, όπως στην
εποχή μας που συγχωρούμε όλους για όλα -
το κάνουμε εκ του πονηρού, για να
συγχωρούν και όλοι τα δικά μας ατοπήματα!
Έτσι γινόμαστε μια κοινωνία ανοχής, ενώ
έχω την εντύπωση ότι αν γίνουμε
αυστηρότεροι με τον εαυτό μας και τους
άλλους, τα παιδιά μας θα ζήσουν υπό
καλύτερες συνθήκες και μεις θα
συμβιώσουμε αρμονικότερα. Ο Μανιάτης
στη Μάνη εκινείτο πάντα στα όρια της
Τιμής - αυτό πρέπει να μας οδηγεί όπου
και αν ζούμε.
• Με συγκινεί βαθιά ο
σεβασμός στον νεκρό. Στη Μάνη οι νεκροί
δεν είναι παρόντες, δεν είναι όμως και
απόντες. Ο σεβασμός και η τιμή στο νεκρό
είναι σεβασμός και τιμή στον ζωντανό και
στην ίδια τη ζωή. Πρέπει και σ αυτόν τον
τομέα να επανέλθουμε στη Μάνη. Φέρνω στο
μυαλό μου και συγκινούμαι τις
γλυκύτατες γριούλες - τις θειες όπως τις
λέγαμε - με τα ροζιασμένα χέρια που ήταν
ο "βραχωμένος πόνος" όπως έγραψα
κάποτε - και τις μπροστοποδιές πού χαν
πάντα στις τσέπες τους κάτι για μας τα
παιδιά - γιαγιάδες που δεν σκέφτηκαν
ποτέ τον εαυτό τους, που όλη η ζωή τους
ήταν μία προσφορά...
Τα προσωπικά μου βιώματα
αναφέρονται κυρίως στο Γύθειο και την
Πετρίνα, μεγαλώνοντας όμως όλη τη Μάνη
την έχω περπατήσει.
• θέλω να κάνω μια έκκληση: Η
Μάνη είναι πανέμορφη όλες τις εποχές και
συμβαίνει να είναι χερσαίος χώρος και
νησί - χωρίς να έχει τις ταλαιπωρίες με
τη θάλασσα. Οι συμπατριώτες μας πρέπει,
σεβόμενοι την παραδοσιακή
αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του τόπου μας,
να επιστρέψουν εδώ και να επενδύσουν στη
Μάνη. Και βέβαια δεν έχω καμιά αντίρρηση
να έρθουν εδώ και "ξένοι" (με την
αρχαιοελληνική έννοια του όρου, ο ξένος
δεν είναι εχθρός, ξένος = φίλος) που
επίσης θα σεβαστούν τον τόπο μας, όπως ο
αείμνηστος Γερμανός φίλος μου Φρανκ
Εμεριχ ο μεγάλος ζωγράφος από το Μανχάϊμ
που εγκαταστάθηκε στο Προσήλιο της Έξω
Μάνης ή Πάτρικ Λη Φέρμορ. Η Μάνη πρέπει
να αποφύγει τον ... επιδρομικό τουρισμό
και να αποτραπεί η γενικευμένη
οικοπεδοποίηση της. Πρέπει ο καθένας που
φθάνει στη Μάνη - Μανιάτης ή μη - να ξέρει
γιατί έρχεται εδώ! • Σ' ένα ιστορικό
στιχούργημα του τόπου μας, αναφέρεται
και ο στίχος:
"Όντα ειν' η Μάνη σύφωνη
βγάζει άρματα μεγάλα"
Το κακό της Μάνης ήταν η
διαίρεση - παλαιότερα ανάμεσα στις
οικογένειες και αργότερα με τα πολιτικά
(και όχι βέβαια για ιδεολογικούς λόγους...)
Κάποτε από τη Μάνη πέρασε ένας μεγάλος
Άγιος της εκκλησίας μας προερχόμενος
από τα βάθη της Ανατολής, ο όσιος Νικών ο
οποίος εκήρρυσε το "Μετανοείτε".
Εγώ θα ήθελα να εμφανιστεί κάποιος άλλος
άγιος στην εποχή μας και να κηρύξει
στους Μανιάτες το "Ομονοείτε".
Γιατί αν οι Μανιάτες ομονοούν δεν θάχουν
ανάγκη να μετανοούν!
Ο Σαράντος Ι. Καργάκος
γεννήθηκε στο Γύθειο το 1937. Στη διάρκεια
του Εμφυλίου εγκαθίσταται στην Αθήνα.
Σπούδασε κλασική φιλολογία στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πρωταγωνίστησε στο
αμφισβητικό κίνημα των ετών 1961-1967 και
υπήρξε ο εισηγητής του 15% για την παιδεία.
Εργάσθηκε επί τριάντα πέντε έτη στα
μεγαλύτερα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια των
Αθηνών και στους μεγαλύτερους
φροντιστηριακούς οργανισμούς, στους
οποίους πάντα υπήρξε ιδρυτικό μέλος.
Συνεργάσθηκε με τα περιοδικά
Οικονομικός Ταχυδρόμος, Κοινωνικές
Τομές, Ιχνευτής. Ελλοπία, Άρδην.
Εξακολουθεί να συνεργάζεται με τα
περιοδικά Ευθύνη και 4 Τροχοί. Επί
τετραετία (1997-2001) ήταν αρθρογράφος,
επιφυλλιδογράφος και κριτικός των
εφημερίδων Ελεύθερος Τύπος και Τύπος
της Κυριακής. Έχει γράψει πενήντα έξι
βιβλία. Από αυτά ξεχωρίζουν οι γλωσσικές
μελέτες Αλαλία και Αλεξία, η ιστορική
μελέτη Από το μακεδονικό ζήτημα στην
εμπλοκή των Σκοπίων, οι συλλογές
δοκιμίων Προβληματισμοί: 'Ένας διάλογος
με τους νέους (6 τόμοι) και Κινούμενη
άμμος, το δίτομο ιστορικό έργο Ιστορία
του ελληνικού κόσμου και του μείζονος
χώρου, η επί σης ιστορική μελέτη Αλβανοί
- Αρβανίτες - Έλληνες, η ογκώδης
μονογραφία Αλεξανδρούπολη, μια νέα πόλη
με παλιά ιστορία, η πολιτική μελέτη:
Παγκοσμιοποίηση: Προς ένα παγκόσμιο
ολοκληρωτικό σύστημα εξουσίας. Πρόσφατα
εκδόθηκαν τα έργα του: Ολυμπία και
Ολυμπιακοί αγώνες., Αιγιαλεία: Ταξίδι
στο χώρο και στο χρόνο, Για μια
δημοκρατία ευθύνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου